Adaletin önemi

Ada­let bir ül­ke­nin te­me­li­ni oluş­tu­ran temel kav­ram­lar­dan bir ta­ne­si­dir. Ada­let demek, ya­sa­la­rın her­kes için eşit şart­lar­da iş­le­me­si ve suç­lu­la­rın hak­kıy­la ce­za­lan­dı­rıl­ma­sı de­mek­tir.

Vic­tor Hugo’nun çok sev­di­ğim bir sözü var: “İyi olmak ko­lay­dır, zor olan adil ol­mak­tır” diyor. Doğru bir söz ger­çek­ten, ancak şunu be­lirt­me­den ge­çe­me­ye­ce­ğim; bu­ra­da iyi ol­mak­la kas­te­di­len “top­lum na­za­rın­da iyi kabul edil­mek” ol­ma­lı… Yoksa adil ol­ma­yan bir iyi­li­ğin ger­çek­te iyi­lik ol­du­ğu­nu söy­le­ye­me­yiz.

İyi olmak ya da top­lum na­za­rın­da iyi kabul edil­mek ko­lay­dır el­bet­te. Hiç­bir risk al­ma­yı ge­rek­tir­mez. Bir iki güler yüz ya da göz­ya­şı, kar­şın­da­ki­ni tak­dir etmek ya da po­pü­list dav­ra­na­rak ka­la­ba­lık­la­rın ho­şu­na gi­decek söy­lem ve ey­lem­ler­de bu­lun­mak ye­ter­li­dir. Doğru olmak ön şart de­ğil­dir çoğu zaman çünkü in­san­la­rın “iyi” kri­ter­le­ri ara­sın­da doğ­ru­luk ge­nel­lik­le alt sı­ra­lar­da­dır.

Ada­le­tin ol­ma­dı­ğı top­lum­da in­san­lar huzur bu­la­maz­lar. Mut­suz şe­kil­de ya­şa­ma­ya devam eden in­san­lar ken­di­le­ri­ni rahat his­set­mez­ler. Top­lu­mun re­fa­hı el­le­rin­den alın­dı­ğı zaman yö­ne­ti­me gü­ven­le­ri kal­ma­dık­la­rı gibi uzak­laş­ma­yı ter­cih eder­ler. Göç­ler mey­da­na ge­le­rek daha uygar top­lum­la­rın par­ça­sı olmak is­ter­ler. Ada­let kes­kin kılıç gibi ola­rak tüm suç­la­ra karşı ça­lış­ma­lı ve top­lu­ma ada­le­ti 

ge­tir­me­li­dir.

Ada­le­tin in­sa­nın dav­ra­nış ala­nı­nı dü­zen­le­yen ve dav­ra­nı­şa özdeş ka­rak­te­ri göz önüne alın­dı­ğın­da, ada­le­tin bi­rey­sel ve top­lum­sal an­la­mı ile in­şa­sı için ih­ti­yaç du­yu­lan temel dü­ze­nek ya da de­ğiş­ke­nin ne ola­bi­le­ce­ği ko­nu­sun­da fark­lı te­ori­ler ve uy­gu­la­ma­lar var­dır. 

As­lın­da bu so­run­sa­la iliş­kin yak­la­şım­lar in­dir­ge­yi­ci­lik riski ta­şı­mak­la bir­lik­te, iki temel ay­rım­la an­lam­lan­dı­rı­la­bi­lir. Bi­rin­ci­si: Ada­le­tin te­si­si için mut­lak su­ret­te dev­let or­ga­ni­zas­yo­nu­nun gü­ven­ce­sin­de bir hukuk sis­te­mi ola­cak­tır. 

Ada­let, dev­le­tin te­ke­lin­de bir in­san­lık ide­ali olup bu çer­çe­ve­de de­ğer­len­di­ril­me­li­dir. İkin­ci­si : Ada­let, te­me­li­ni se­ma­vi din­ler­de bulan ah­la­kın, bi­re­yin iç dün­ya­sı­na ve dav­ra­nış­la­rı­na nizam veren il­ke­le­ri ile inşa edi­le­bi­lir, an­la­şı­la­bi­lir bir değer ve ide­al­dir.