Çocuk eğitimi ve aile sorumluluğu

Sağ­lık­lı bir ço­cu­ğa sahip olmak her an­ne-ba­ba için çok özel bir du­rum­dur. Anne ba­ba­lar, doğ­du­ğu andan iti­ba­ren tüm yaşam ko­şul­la­rı­nı ço­cu­ğa en­deks­li ola­rak dü­zen­le­me­ye baş­lar. Yatma saati, yemek saati, ge­zi­lecek me­kân­la­rın se­çi­mi, evde iz­le­necek te­le­viz­yon prog­ram­la­rı, evin dü­ze­ni vs… Tüm bun­lar, ço­cu­ğun ge­li­şi­mi için önem­li et­ken­ler­dir. Yine, ço­cu­ğun yemek ye­me­si için des­tek­len­me­si, tu­va­let eği­ti­mi için sağ­lık­lı bir yol iz­len­me­si, ya­şı­na uygun oyun­cak se­çi­mi ve sos­yal­leş­me­si­nin des­tek­len­me­si de ebe­vey­nin dik­kat et­me­si ge­re­ken baş­lı­ca hu­sus­lar­dan­dır.

So­rum­lu­luk alış­kan­lı­ğı ka­za­na­bil­me­si için ço­cu­ğa küçük yaş­tan iti­ba­ren ya­şı­na, ye­te­ne­ği­ne, cin­si­ye­ti­ne uygun gö­rev­ler ver­mek ge­re­kir. Böy­le­ce bir işe baş­la­ma ve so­nu­nu ge­tir­me ile il­gi­li ilk de­ne­yim­ler ya­şa­ya­rak öğ­re­nil­me­ye baş­lar. Kendi ba­şı­na bir şey­ler ba­şar­mak, ih­ti­yaç­la­rı­nı gi­de­re­bil­mek, görev almak ve bunu ye­ri­ne ge­tir­mek ço­cuk­ta kendi ken­di­ni de­net­le­me­yi yani iç de­ne­tim oluş­tur­ma­yı mey­da­na ge­ti­re­cek­tir.

Ço­cuk­la­rı­nız “olum­suz” dav­ra­nı­şı öğ­ren­dik­le­ri gibi, “olum­lu” dav­ra­nı­şı da sizin yön­len­dir­me­niz ne­ti­ce­sin­de öğ­re­ne­bi­lir­ler. Eğer siz ço­cu­ğu­nuz­la prob­lem ya­şı­yor­sa­nız prob­lem tek ta­raf­lı ya­şa­na­ma­ya­ca­ğı için bunun bir par­ça­sı­sı­nız de­mek­tir. Eğer prob­le­min par­ça­sı ise­niz çö­zü­mün de par­ça­sı ol­ma­lı­sı­nız.

Her an­ne-ba­ba ço­cu­ğu­nun öz­gü­ven sa­hi­bi ol­ma­sı­nı ister ve bunun için çaba sarf eder. Ancak ne yazık ki çoğu aile ço­cu­ğu­nun öz­gü­ven sa­hi­bi ol­ma­dı­ğın­dan ya­kı­nır. Ço­cu­ğu­nu­zu eli­niz­den gel­di­ğin­ce dı­şa­rı çı­ka­rın, park­lar­da gez­di­rin; si­ne­ma­ya, ti­yat­ro­ya gö­tü­rün. Hatta im­kan­lar da­hi­lin­de arada bir de olsa iş­ye­ri­ni­ze de gö­tü­rün. Ço­cuk­la­rın en çok ilgi gör­dük­le­ri yer­ler­den bir ta­ne­si ebe­veyn­le­rin iş­yer­le­ri­dir. Orada biraz da tek ol­ma­nın et­ki­siy­le faz­la­sıy­la ilgi gö­rür­ler. Bu da tabi ki ço­cu­ğu­nu­zun öz­gü­ve­ni­ni ar­tır­mak­ta et­ki­li­dir.

Aile, ço­cu­ğu­na kendi ih­ti­ya­cın­dan do­la­yı kı­zar­sa ço­cuk­ta korku ve de­ğer­siz­lik duy­gu­su oluş­ma­ya baş­lar. Çocuk der ki “Ailem kendi ih­ti­ya­cın­dan do­la­yı bana kı­zı­yor”. Aile­si ta­ra­fın­dan kul­la­nıl­dı­ğı­nı bile dü­şü­ne­bi­lir. Ör­ne­ğin çocuk “Ailem kendi ba­şa­rı ima­jı­nı sür­dür­mek için benim ba­şa­rı­lı ol­ma­mı is­ti­yor ve bana kı­zı­yor” der.

Gü­nü­müz an­ne-ba­ba­la­rı ço­cuk­la ile­ti­şim ko­nu­sun­da ikiye bö­lün­müş du­rum­da. Bir kısmı aşırı ri­ca­cı diğer kısmı ise ol­duk­ça em­re­di­ci! Hâl­bu­ki ikisi de doğru değil. Ön­ce­lik­le sakin ve se­ve­cen olmak ge­re­ki­yor. Ço­cu­ğa bir şey söy­ler­ken veya ondan bir şey is­ter­ken “Şimdi bana şunu getir!” gibi em­re­den bir dil­den de uzak dur­mak gerek, “Bana şunu verir misin, çok rica ede­rim, haydi lüt­fen” gibi aşırı ri­ca­cı bir dil­den de… Şim­di­ler­de ço­cuk­lar “Ben sana is­te­di­ğin şeyi ge­tir­dim, ama sen bana te­şek­kür et­me­din” diye an­ne-ba­ba­la­rı­na hesap bile so­ra­bi­li­yor. Oysa anne baba ço­cuk­la eş dü­zey­de de­ğil­dir. Arada bir hi­ye­rar­şi var­dır. Yani siz anne ve ba­bay­sa­nız, o da ço­cuk­tur. Her ne kadar biz bunu gör­mez­den gel­sek de anne ve baba evde bir oto­ri­te ol­ma­lı­dır.

Ço­cu­ğun duy­gu­sal ha­ya­tı as­lın­da ru­hu­dur. Çünkü, şu za­man­da maddi ih­ti­yaç­lar az çok kar­şı­la­nı­yor. Mu­ha­tap ad­det­ti­ği­miz ma­ne­vi­yat­tır.Dik­kat­le ba­kıl­dı­ğın­da ço­cu­ğun biz­den is­te­di­ği sev­gi­dir. Anne ba­ba­lar bu sev­gi­yi verme adına on­lar­la bol bol ile­ti­şim kur­ma­lı, on­la­ra do­kun­ma­lı, yeri gel­di­ğin­de on­lar­la çe­şit­li ak­ti­vi­te­ler­de bu­lun­ma­lı­dır. Sev­giy­le ye­ti­şen bir çocuk çev­re­si­ni de an­la­ya­bi­lir. Aile­de sev­gi­yi ala­ma­mış ya da sev­gi­ye do­ya­ma­mış bir çocuk as­lın­da sü­rek­li bunun ara­yı­şı için­de­dir. Me­se­la yı­lı­şık ha­re­ket­ler, vurup kaç­ma­lar, bazen tü­kür­me­ler, inat­çı­lık… Bu ne­den­le ebe­veyn­ler sev­gi­si­ni ço­cu­ğa ko­şul­suz sun­ma­lı­dır.