Fe­da­kar olmak için ödün ver­mek gerek

Fe­da­kar­lık, ben­cil­ce dü­şün­me­ye­rek baş­ka­la­rı için ken­di­miz­den ödün ver­mek­tir. Bazı in­san­lar sev­dik­le­ri için çır­pı­nır, onlar için bir şey­ler yap­mak­tan zevk alır­lar. Bu in­san­lar eğer baş­ka­la­rı için ken­di­le­rin­den bir şey­ler ve­ri­yor­lar­sa buna fe­da­kar­lık adı ve­ri­lir.

Fe­da­kar in­san­lar, bu­lun­du­ğun­da ka­çı­rıl­ma­ma­sı ge­re­ken çok de­ğer­li in­san­lar­dır. Ancak on­la­rın bu özel­lik­le­ri bi­lin­di­ğin­de bu durum asla kul­la­nıl­ma­ma­lı­dır. Kimi in­san­lar sa­de­ce ken­di­ni dü­şü­nür­ken fe­da­kar ki­şi­ler ken­di­le­rin­den önce ya­kın­la­rı­nı ve sev­dik­le­ri­ni dü­şü­nür. Ör­ne­ğin an­ne­le­ri­miz çok fe­da­kar in­san­lar­dır ve onlar her zaman ken­di­le­rin­den çok ço­cuk­la­rı­nı dü­şü­nür­ler.

Ger­çek­leş­me­si is­te­nen bir amaç uğ­ru­na, kendi çı­kar­la­rın­dan, zevk­le­rin­den veya ra­hat­lı­ğın­dan vaz­geç­mek, fe­da­kar­lık ola­rak ta­nım­la­na­bi­lir. Gerek in­san­lar için ge­rek­se de ki­şi­nin ken­di­si için yap­tı­ğı fe­da­kar­lık­la­rın önemi ve et­ki­si bü­yük­tür. İnsan­la­rın fay­da­sı­nı is­te­yen, on­la­rın da çe­şit­li gü­zel­lik­le­re sahip ol­ma­sı­nı önem­se­yen in­san­lar, onlar için çe­şit­li fe­da­kar­lık­lar­da bu­lu­nur­lar. Ör­ne­ğin anne ve ba­ba­lar, ev­lat­la­rı­nın daha güzel yaşam stan­dart­la­rı­na sahip ol­ma­sı için büyük fe­da­kar­lık­lar­da bu­lu­nur­lar. Bir anne, ken­di­si­nin ye­me­di­ği­ni ço­cu­ğu­nu ye­di­rir, giy­me­di­ği­ni ço­cu­ğu­na giy­di­rir.

Yine bir baba, ço­cuk­la­rı­nı bir şey­le­re mah­rum bı­rak­ma­mak için üstün bir fe­da­kar­lık­la ça­lı­şır. İnsan­la­rın, ken­di­le­ri için de türlü fe­da­kar­lık­lar yap­ma­sı ge­re­kir. Ger­çek ba­şa­rı­ya ulaş­mak is­te­yen her birey fe­da­kar ol­ma­lı­dır. Zevk­le­rin­den, ra­hat­lı­ğın­dan ödün ver­me­yen, ça­lış­ma­nın ce­fa­sı­nı çek­me­yen ki­şi­le­rin is­te­nen ba­şa­rı­ya ulaş­ma­sı çok zor­dur.Büyük ba­şa­rı­la­ra, ancak fe­da­kar in­san­lar ula­şa­bi­lir. Öz­ve­ri­li ol­ma­yan, ye­te­rin­ce emek ver­me­yen, uy­ku­sun­dan, ye­me­ğin­den kıs­ma­yan, keyif ehli in­san­la­rın zor iş­le­ri ba­şar­ma­sı müm­kün de­ğil­dir. 

Fe­da­kar olmam bana hep bir şey­ler kay­bet­tir­miş­tir bu za­ma­na kadar. Yap­tık­la­rım, ki­şi­li­ğim­den ver­di­ğim ödün­ler, ha­ya­tım­dan kırp­tı­ğım ya­şa­na­cak­lar, hepsi fe­da­kar­lı­ğım­dan bana kalan en acı mi­ras­lar. 

Evet, bu güne kadar hep fe­da­kar­lık yap­tım her ko­nu­da, belki piş­man da de­ği­lim ama ya­şa­mım­dan kopup gi­den­le­ri göz ardı ede­mem. Her de­fa­sın­da ön­ce­kin­den daha fazla bir şey­ler kay­bet­ti­ği­min far­kın­da­yım. Fe­da­kar­lı­ğın beni yıl­dır­dı­ğı­nın, kal­bi­mi ya­ra­la­dı­ğı­nın da bi­lin­cin­de­yim. 

Fe­da­kar­lı­ğın en güzel yanı yap­tık­la­rı­nın boşa git­me­di­ği­ni bil­mek­tir. Ben de bunu bil­di­ğim­den, hep baş­ka­la­rı­na fay­da­lı olmuş, on­la­rın iyi ol­ma­sı için ken­dim­den ödün ver­mi­şim­dir. Sakın bunu bir ya­kın­ma ola­rak al­gı­la­ma­yın, fe­da­kar­lık yap­mak bana insan ol­du­ğu­mu ha­tır­la­tan, beni kendi ben­li­ği­me ka­vuş­tu­ran çok önem­li bir duy­gu­dur. Bun­dan­dır ki fe­da­kar­lık her in­sa­na iyi ge­le­bi­lecek ni­te­lik­te­dir. Her insan ben­cil ya­pı­sın­dan kur­tu­lup, fe­da­kar ol­ma­ya gi­der­se, top­lum ben mer­kez­li in­san­lar­la değil, baş­ka­la­rı için ken­din­den bir şey­ler feda ede­bi­lecek bi­rey­ler­le do­na­nır. 

Her insan fe­da­kar ola­bi­lir. Ya­şan­tı­sı­nı kara kaplı ku­tu­lar­dan çı­ka­rıp, bu dün­ya­da baş­ka­la­rı­nın da ol­du­ğu­nu fark et­mek­tir tek yap­ma­sı ge­re­ken. Yeri gel­di­ğin­de kendi ye­ri­ni yaşlı in­san­la­ra ver­me­li, yeri gel­di­ğin­de aile­si için çok is­te­di­ği bir şeyi al­mak­tan vaz­geç­me­li, yeri gel­di­ğin­de ise başka in­san­lar için kendi men­fa­at­le­rin­den vaz­geç­me­li­dir. İnsan bun­la­rı yap­tı­ğı öl­çü­de bir anlam ka­za­nır. Ki­mi­le­ri faz­la­sıy­la ben­cil olup asla fe­da­kar­lık yap­ma­sa­lar da, biz fe­da­kar in­san­lar ola­rak onlar için vaz­geç­tik­le­ri­miz­le on­la­rın gıpta ede­ce­ği birer birey ola­lım. 

Kendi keyfi men­fa­atin­den vaz­ge­çen insan fe­da­kar­dır. Feda et­tik­le­ri o in­sa­na ile­ri­de, büyük bir fayda sağ­la­ya­cak ni­te­lik ka­za­na­bi­lir. Ör­ne­ğin aile­si­nin maddi du­ru­mu iyi ol­ma­yan bir çocuk, çok is­te­di­ği bi­sik­le­tin ye­ri­ne kitap ala­rak bi­sik­le­ti­ni feda eder. Ve ile­ri­de bi­sik­let ala­ca­ğı pa­ray­la kitap al­dı­ğı için ders­le­ri­ne ça­lış­ma im­ka­nı bul­muş ve şim­di­ler­de değil bir bi­sik­let, yüz­ler­ce bi­sik­let ala­bi­lecek maddi dü­ze­ye yük­sel­miş­tir. Za­ma­nın­da yap­tı­ğı fe­da­kar­lık onun ge­le­ce­ği­ni iyi yönde et­ki­le­miş­tir. 

Top­lum örf ve adet­le­ri de fe­da­kar­lık üze­ri­ne ku­ru­lu­dur. Ör­ne­ğin yaşlı bir in­sa­na oto­büs­te yer ver­mek, kendi kol­tu­ğun­dan feda etmek ya­zı­sız bir top­lum ku­ra­lı­dır. Yap­tı­rı­mı ol­duk­ça fazla olan bu gibi örf ve adet­le­ri­miz, fe­da­kar­lı­ğı büyük öl­çü­de için­de ba­rın­dı­rır. Kim olur­sa olsun ya da ha­ya­tı ne dü­zey­de olur­sa olsun, ya­şa­mın­da elbet baş­ka­la­rı için feda ede­bi­le­ce­ği bir şey­le­ri var­dır. Bir kol­tu­ğu, bir bi­sik­le­ti, bir ne­fe­si veya bir dü­şün­ce­si... 

Fe­da­kar olmak in­san­lı­ğın sim­ge­si, fe­da­kar olmak ya­şa­mın güzel ya­nı­nı or­ta­ya çı­ka­ran anı­la­rın birer gös­ter­ge­si­dir. Her insan fe­da­kar ola­bi­lir, her insan ufak da olsa baş­ka­la­rı için bir şe­yi­ni feda ede­bi­lir. Ben in­sa­noğ­lu­nun bu doğ­rul­tu­da­ki feda duy­gu­su­na ina­nı­yo­rum ve gü­ve­ni­yo­rum. Biz de top­lum ola­rak fe­da­kar ola­bi­li­riz ve ya­şa­mı­mı­zın or­ta­sı­na fe­da­kar­lık duy­gu­su­nu yer­leş­ti­re­bi­li­riz.

Aşırı fe­da­kar­lık, de­ğiş­tir­me gay­re­ti­nin tam ter­si­dir. Bu tür in­san­lar kendi istek ve ar­zu­la­rı­nın dı­şın­da, baş­ka­la­rı­nın on­lar­dan bek­le­di­ği şe­kil­de dav­ran­ma­ya ça­lı­şır­lar.

Bu in­san­lar ge­nel­de çev­re­ye uyum­lu ve hatta iyi insan imajı ve­rir­ler. Ken­di­le­ri dı­şın­da her­kes­le ba­rı­şık­tır­lar. Ço­ğun­luk­la pat­la­dık­la­rın­da da yı­kı­cı ve sert ola­bi­lir­ler.

Bazı eşler bir­bir­le­ri­ne, ço­cuk­la­rı­na ya da ar­ka­daş­la­rı­na aşırı fe­da­kar­lık yap­mak­ta­dır­lar. Ve so­nuç­ta sonu bit­mek bil­me­yen şi­ka­yet­ler ve senin için sa­çı­mı sü­pür­ge ettim gü­zel­li­ğim, genç­li­ğim gitti, saç­la­rım dö­kül­dü şek­lin­de sız­lan­ma­lar su yü­zü­ne çık­mak­ta­dır. 

Doğ­ru­su, öl­çü­lü olmak ve bir gün ha­şa­mı­za ka­kı­la­cak/ya da baş­la­rı­na ka­ka­ca­ğı­mız dav­ra­nış­lar­dan ka­çın­mak­tır; den­ge­yi bul­mak­tır. ... meli ... cek ... cak'lı ko­nuş­mak

Yan­lış ar­ka­daş­la­rı­mız­dan bi­ri­si de ...​meli, ...​malı, ...​cek, ... cak'lı ko­nuş­mak­tır.... meli,... malı ya­şa­mak ço­ğun­luk­la dert­siz ba­şı­mı­za dert al­mak­tır. Dün­ya­yı ken­di­mi­ze uy­dur­mak­tan ve kendi ye­te­nek­le­ri­mi­zi göl­ge­le­mek­ten başka bir şeye hiz­met etmez. Olay­la­rı ol­du­ğu gibi gö­re­bil­mek, olay­la­rı is­te­di­ği­miz gibi gö­re­bil­mek­ten daha ger­çek­çi ve ol­gun­ca bir dav­ra­nış­tır.

Bu­nun­la il­gi­li kısa bir hi­ka­ye pay­laş­mak is­te­rim si­zin­le:

Japon mi­mar­la­rın­dan biri evini baş­tan aşağı ye­ni­li­yor­du. Ta­mi­rat es­na­sın­da sök­tü­ğü ka­pı­lar­dan bi­ri­nin du­var­la ir­ti­bat­lı bö­lü­mün­de, iç kıs­mın­da, iki tahta ar­sın­da sı­kı­şıp kal­mış bir ker­ten­ke­le buldu. Biraz daha dik­kat­le ba­kın­ca ker­ten­ke­le­nin canlı ol­du­ğu­nu fark etti. Onu ora­dan kur­tar­ma­ya ça­lı­şır­ken bu kez ker­ten­ke­le­nin bir aya­ğın­dan du­va­ra çi­vi­len­miş ol­du­ğu­nu gördü.On yıl önce ya­pı­lan eve ka­pı­sı ta­kı­lır­ken dı­şa­rı­dan ça­kı­lan bir çivi, o an ka­pıy­la duvar ara­sın­da bu­lu­nan ker­ten­ke­le­nin aya­ğı­na isa­bet etmiş ol­ma­lı diye dü­şün­dü Japon mimar.

Peki nasıl ol­muş­tu da bu ker­ten­ke­le, bir san­tim boyu bile kı­pır­da­ya­ma­dı­ğı bu ka­ran­lık duvar boş­lu­ğun­da on yıl­dır canlı kal­ma­yı ba­şar­mış­tı?

Mimar, ta­mi­rat iş­le­ri­ni bir ke­na­ra bı­ra­ka­rak ker­ten­ke­le­yi iz­le­me­ye baş­la­dı. Bu ker­ten­ke­le­nin sa­de­ce ha­vay­la bes­len­me­di­ği­ne göre, bunca yıl ya­şa­mı­nı nasıl sür­dü­re­bil­di­ği­ni merak edi­yor­du.

Bir süre sonra duvar boş­lu­ğun­da bir ha­re­ket oldu. Japon mimar, ne­re­den çık­tı­ğı­nı fark ede­me­di­ği başka bir ker­ten­ke­le­nin gel­di­ği­ni gördü. Gelen ker­ten­ke­le, ye­rin­den kı­pır­da­ya­ma­ya­cak halde olana ağ­zın­da yi­yecek ta­şı­yor­du.

Bu ker­ten­ke­le di­ğe­ri­nin belki an­ne­siy­di, belki eşi, belki de ar­ka­da­şı Kim bilir? Ama bi­li­ne­ne bir şey var ki ara­la­rın­da­ki güçlü sevgi, bi­ri­nin bıkıp usan­ma­dan di­ğe­ri­ni ha­yat­ta tu­ta­bil­mek için ona yi­yecek ta­şım­sı­na neden ol­muş­tu.