Madde bağımlılığının gençlerde sorunlar yaratması

Gü­nü­müz dün­ya­sın­da madde ba­ğım­lı­lı­ğı ve madde kö­tü­ye kul­la­nı­mı hem top­lum­la­rın hem de ki­şi­lik­le­rin zarar gör­dü­ğü bir in­san­lık so­ru­nu­dur. Uyuş­tu­ru­cu madde ba­ğım­lı­lı­ğıy­la her ne kadar psi­ki­yat­ri he­kim­le­ri uğ­raş­sa­lar da sık­lık­la bir başka branş he­ki­mi­ne de ih­ti­yaç du­yu­la­bil­mek­te­dir. Çünkü uzun süre madde kul­la­nı­mı son­ra­sın­da çok ciddi fi­zik­sel so­run­lar or­ta­ya çı­ka­bil­mek­te­dir. Me­se­la, ko­ka­in kul­la­nı­mı olan­lar­da beyin felç­le­ri, beyin ka­na­ma­la­rı, kalp kriz­le­ri, ani ölüm­ler, sara has­ta­lı­ğı gibi ömür boyu ki­şi­yi meş­gul edecek sağ­lık so­run­la­rı oluş­mak­ta­dır. Çok genç yaşta olup felç olan, kalp krizi ge­çi­ren, beyin ka­na­ma­sın­dan do­la­yı bit­ki­sel ha­ya­ta gi­ren­le­re uyuş­tu­ru­cu madde kul­la­nan ki­şi­ler­de sık­lık­la rast­lan­mak­ta­dır.

Alkol ve madde ba­ğım­lı­lı­ğı­nın te­da­vi­si var­dır. Önem­li olan ki­şi­nin bunu is­te­me­si ve aile­nin so­nu­na kadar mü­ca­de­le ede­bi­lecek güçte ola­bil­me­si­dir. Çünkü madde ba­ğım­lı­lı­ğı yal­nız­ca ilaç­la te­da­vi edi­le­bi­len bir durum de­ğil­dir. Bi­yo­lo­jik te­da­vi­de kişi ön­ce­lik­le mad­de­den arın­dı­rıl­ma­ya ça­lı­şı­lır. Bunun için bir has­ta­ne or­ta­mın­da ya­tı­rı­la­rak belli bir süre mad­de­den arın­dır­ma te­da­vi­si uy­gu­la­nır. Psi­ko­lo­jik ola­rak te­da­vi­de ki­şi­lik özel­lik­le­ri bazı test­ler­le tes­pit edi­lip olum­lu olum­suz yön­le­ri be­lir­le­nir. Te­ra­pi prog­ram­la­rı ile olum­lu ta­raf­la­rı bes­len­me­ye, olum­suz ta­raf­la­rı da gi­de­ril­me­ye ça­lı­şı­lır. Sos­yal te­da­vi­de ise ki­şi­nin bu arın­dır­ma iş­le­mi­nin ar­dın­dan ha­ya­tın­da yeni bir sayfa aç­ma­sı ve ken­di­si için gü­ven­li ve huzur ve­ri­ci bir ortam oluş­tu­rul­ma­sı­na ça­lı­şı­lır. Çünkü madde kul­la­nı­mı be­ra­be­rin­de bir kül­tür ha­li­ni al­mak­ta, ona göre bir çevre oluş­mak­ta­dır. Bu çev­re­den ve bu kül­tür­den uzak­laş­mak te­da­vi­nin en önem­li aşa­ma­sı­dır.

As­lın­da madde ba­ğım­lı­lı­ğın da bir­çok ne­de­ni var­dır. Bun­lar, ki­şi­lik so­run­la­rı, çev­re­sel et­ken­ler, çev­re­de madde kul­la­nı­mı­nın yay­gın ol­ma­sı da riski ar­tır­mak­ta­dır, stres et­ken­le­ri­nin ol­ma­sı riski ar­tı­rır.

Madde kul­la­nan genç­ler bir­ta­kım özel­lik­le­re sa­hip­tir. Madde kul­la­nı­mın­da ge­nel­lik­le aşırı ne­şe­li­lik, ha­re­ket­li­lik, hoş­nut­luk duy­gu­la­rı mad­de­nin kö­tü­ye kul­la­nıl­ma­sın­da or­ta­ya çıkan ilk be­lir­ti­ler­dir. Dav­ra­nış­la­rı­nın so­rum­lu­lu­ğu­nu ta­şı­ya­maz, sı­nır­la­rı­nı be­lir­le­ye­mez­ler. Diğer bir de­yiş­le, madde kul­la­nan çocuk ya da genç­le­rin oto­kont­rol sis­tem­le­ri za­yıf­la­mak­ta­dır. Ay­rı­ca piş­man­lık ve suç­lu­luk duy­maz­lar.

Sal­dır­gan dav­ra­nış­lar ve şid­det ey­lem­le­rin­de bu­lu­nur­lar. Aile içi so­run­la­rı olan, ge­le­ce­ğe yö­ne­lik umut­suz­luk ve ka­ram­sar­lı­ğa ka­pı­lan, ar­ka­daş çev­re­sin­den kolay et­ki­le­nen, model al­dı­ğı bi­ri­nin madde kul­lan­dı­ğı­nı gören, (çev­re­den ola­bi­le­ce­ği gibi film ka­rak­te­ri de ola­bi­lir) bü­yü­dü­ğü­nü ispat etmek is­te­yen, ken­di­ne gü­ven­siz ve zayıf ki­şi­li­ği olan ve ken­di­ni de­ğer­siz his­se­den genç­ler daha sık madde kul­lan­ma eği­li­min­de­dir.

Madde kul­la­nı­mı özel­lik­le er­gen­lik dö­ne­min­de daha yay­gın gö­rül­mek­te­dir. Genel ola­rak aile için­de, an­ne-ba­ba ara­sın­da ile­ti­şim bo­zuk­lu­ğu, ilgi ve sevgi yok­sun­lu­ğu, genç­le­rin aile dı­şın­da başka ara­yış­la­ra sü­rük­ler.

Genç­le­rin evden ve aile­den uzak­laş­ma­sı­na se­bep­le­ri:

Anne veya ba­ba­nın alkol ve madde kul­lan­ma­sı, Zen­gin çev­re­de, düşük ya da orta gelir ile ya­şa­yan aile­ler, Ço­cu­ğa, gence sevgi ve ilgi ye­ri­ne madde doyum sağ­la­yan, her is­tek­le­ri­ni ye­ri­ne ge­ti­ren, her zaman her şe­yi­ne göz yuman aile­ler, Aşırı bas­kı­cı aile­ler, Aile için­de rol model ala­bi­le­ce­ği bir ebe­vey­ni­nin ol­ma­ma­sı­dır.