Mobbing (yıldırma; psikolojik taciz)

Mobbing şiddetli bir stres faktörü olup, fiziksel problemlere , psikolojik bunalımlara ve iş tatminsizliğine neden olan travmatik hayati bir olaydır.
Önceleri çocukların birbirleriyle oyun ilişkilerinde yaşadıkları dışlanmayı tanımlamakta kullanılan ‘Mobbing’ sözcüğü, 1950’li yıllardan sonra sadece çocuklar arasında değil, yetişkinler arasında yaşanan psikolojik tacizler için de kullanılmaya başlandı. İşyerlerinde mobbingi kısaca tanımlayacak olursak; zorbalık ve duygusal taciz, ya da, bir kişinin ya da bir grubun hedef seçilmiş kişiye karşı uyguladıkları ısrarlı, sistematik, aşağılayıcı, hakir görücü, yıldırıcı, haksız söz ve davranışlardır. Şiddet uygulayıcının amacı; kurban olarak seçtiği kişi veya grubu kendisine bağımlı hale getirip , kişiliğini tartışmasız olarak kabul ettirmektir. Kişi maruz kaldığı söz ve davranışlar karşısında kendisine olan saygısını yitirmesi, benliğini kaybetmesi sonucu kendisine karşı koşulsuz itaati amaçlamaktadır. Son yapılan araştırmalar, kadınların erkeklere oranla daha fazla mobbinge maruz kaldığını gösteriyor. Diğer yanda mobbing’e uğrayan mağdurların ortak özellikleri ise son derece olumlu; işini çok iyi yapan, ilişkileri olumlu, çevresindekilerce sevilen, çalışma ilkeleri sağlam, dürüst, güvenilir, bağımsız ve yaratıcı gibi özelliklere sahip. Karakteristik özelliklerini söyleyecek olursak; çekingen, kaçıngan kişilerdir . Haklarını aramakta zorlanırlar. Kendini ifade etme düzeyleri düşüktür ve  hayır kelimesini pek kullanamazlar. Bir grup kurban ise daha çok hırslı, talepkar, ilgi ve sevgi isteği yüksek olan kişilerdir. Mobbing’i yöneticiler, iş arkadaşları ve meslektaşlar yapmaktadır. Mobbing’in kasıtlı olarak yapılması,  sistematik olarak tekrarlanması, uzun bir zamandan beri (en azından altı ay) devam ediyor olması, çalışanı işyerinden uzaklaştırmayı amaç edinmesi, en belirgin özelliklerini oluşturmaktadır.Yapılan davranışsal belirtiler nelerdir ? Ruhsal ve fiziksel belirtiler nelerdir? Önlemek amacıyla neler yapılabilir?  Birlikte bakalım;

Mobbinge uğrayan kişi, çalışma arkadaşlarıyla eskisine oranla anlaşmazlıklar ortaya çıkar . Anlaşmazlıkların oluşma nedeni arasında üzerinde hissettiği baskı, tutum ve davranışların etkisi büyük oranda önem taşımaktadır.  Kişi, başkalarının bulunduğu ortama gittiğinde konuşma hemen kesilir, konu değiştirilir. Kişi, işle ilgili veya kendisiyle ilgili gelişmelerden habersiz bırakılır. Halk arasında dedikodu olarak adlandırdığımız kişinin arkasından çeşitli söylentiler çıkarılır; kulaktan kulağa fısıltılar yayılır. Kişiye, yetenek ve becerilerinin çok altında veya uzmanlık alanına girmeyen işler verilir. Birey, her yaptığı işin ince ince gözlendiğini hisseder. Yaptığı işin kendince bile artık yeterli olmadığı hissine kapılabilr. İşe geliş gidiş saatleri, telefon konuşmaları, çay ya da kahve molasında geçirdiği zaman, kişilerle olan ilişkileri  ayrıntılı olarak sıklıkla kontrol edilir. Birey, diğerleri tarafından sürekli eleştirilir veya küçümsenir. Bu küçümseme her zaman doğrudan olmayabilir. Espri adı altında yapılan konuşmalarda bunu kapsayabilir. Kişi, sözlü veya yazılı soru ve taleplerine yanıt alamaz. Birey, üstleri veya iş arkadaşları tarafından kontrol dışı tepki göstermeye kışkırtılır. Birey, özel kutlamaları veya diğer sosyal etkinliklerine kasıtlı olarak çağrılmaz. Bireyin dış görünüşü veya giyim tarzıyla alay edilir. Bireyin işle ilgili tüm önerileri reddedilir,  sanki yokmuş gibi davranılır.. Kendisinden daha alt düzeydeki görevlerde çalışanlardan daha düşük ücret alması başlıca davranışsal mobbing belirtilerindendir.
Bir başka alt başlığımız olarak ele alacağımız konu ise Mobbingin mağdur üzerinde oluşturduğu fiziksel ve ruhsal belirtilere değinecek olursak ; kişide  sıkıntı, panik atak, depresyon, tükenmişlik, öfke kontrol sorunları, yarım baş ağrısı, baş dönmesi, dikkat sorunları, konsantre olamama, cinsel işlev bozuklukları, ilişkisel problemler ve uykusuzluk. Kaşınma, kızarma, pullanma, egzama veya döküntü gibi deri hastalıkları ağrılar, hızlı ve düzensiz çarpıntılar, kalp krizi. Titreme, terleme, bacaklarda halsizlik hissetme, kas ağrıları, midede yanma hissi, hazım zorluğu gibi mide rahatsızlıkları, ülser, kilo kaybı yada aşırı kilo alma, nefessiz kalma, nefes alamama gibi solunum sorunları ve organizmanın savunma yapılarında zayıflama, hastalıklara çok çabuk yakalanabilme gibi fizyolojik belirtilerin yaşanılması mümkündür. İş yerinde mobbing ile karşılaştığınızı düşünmeye başladığınız anda bunu yapan kişiyle iletişime geçerek davranışlarını sonlandırmasını istemek sizin en doğal haklarınızdan olduğunu bilin. İletişim kurmanın fayda sağlamadığı yerde hukuksal haklarınızı hatırlayın.  Unutmayın ki mobbinge uğrayan bir çalışan sadece kendisi için değil, hem içinde çalıştığı ofis hem de şirketi için bir dezavantajdır: çözüm odaklı davranılmadığı takdirde mobbing kültürü haline gelmiş bir işyeri başarısız olmaya mahkumdur. Mobbing süresince reddetme, öfke duyma, kabul etme aşamalarına maruz kalmaz zorunda hissedeceğinizi düşünmek son aşama olan depresyonun yaşanılmasını kaçınılmaz kılar. Kaybettim hissine kapılmanız için hiç bir neden olmamalı aksine benlik bütününüzü koruduğunuz için mutlu olmalısınız . Hayatın bir sonu gibi davranmak yerine yeni iş fırsatları kollamak , yeni tecrübeler edinmenizde size yardımcı olacaktır. Değersiz hissettiğiniz bir ortamda bulunmak ne kadar faydalı olabilirdi ki ?

Yaşamınız boyunca size ve sizin sahip olduğunuz değerlere saygı, sadakat ve özen gösterme ve gösterilmesini beklemenin kıymetli olduğunu unutmayacağınız bir süreç diliyorum . Sağlıcakla kalın .