Asırlardır canlılığını koruyan kervansaray: Gümrük Hanı

Tarihi yapı ve mimarisiyle ziyaretçilerine otantik bir atmosfer sunan Şanlıurfa'da, Osmanlı Padişahlarından Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaptırılan tarihi "Gümrük Hanı", asırlardır canlılığını koruyor.

Tarihi ve kültürel yapısıyla dikkat çeken kentlerden Şanlıurfa'da, Osmanlı Padişahlarından Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaptırılan ve günümüzde de canlılığını koruyan tarihi "Gümrük Hanı", yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor.
Tarihi Balıklıgöl Yerleşkesi civarındaki Haşimiye Meydanı'nda yer alan ve 1563'te Urfa Sancakbeyi Halhallı Behram Paşa tarafından inşa edildiği belirtilen Gümrük Hanı, Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesinde "Yetmiş Hanı" olarak anılıyor.
İki katlı olup kesme Urfa taşıyla yapılan ve avlusundan Hazreti İbrahim'in doğduğu ve ateşe atıldığı yer olarak rivayet edilen Balıklıgöl'ün suyu akan tarihi hanın, Osmanlı döneminde, ticari faaliyetlerin yürütüldüğü mekanların başında geldiği belirtiliyor.
Gümrük Hanı, 5 asırdan bu yana işlevselliğini koruyor son asır olarak Rahmetli Hacı Ömer Güler “ in oğullarının işletiminde faaliyet göstermektedir. 

Bazı kaynaklarda "Alaca Han" olarak da geçen Gümrük Hanı, kentteki en güzel ve anıtsal mimari örneklerden biri olarak gösteriliyor. Alt katında tespih dükkanlarıyla çayhanelerin bulunduğu ve farklı mimarisiyle yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken tarihi kervansarayın üst katındaki odalarda ise terziler faaliyet gösteriyor.
Özellikle yoğunluğun arttığı hafta sonları çayhanelerde yer bulmak imkansız hale gelirken, son günlerde kentte gelen tespih koleksiyoncuları da birbirinden değerli ürünlerini handa görücüye çıkarıyor.

1563'te Behram Paşa tarafından yaptırılmıştır. Osmanlı Alfabesi ile yazılan kitabenin günümüz Türkçe'sine çevirisi şöyledir; 'Bu hanı insanlara gelip gezsin mutlu olsun diye zamanın Şehinşahı Sultan Süleyman'ın aciz, zavallı kölesi Behram Paşa inşa ettirdi.' 

Bugün Gümrük Hanı tarihsel kimliğinin çok ötesinde şehrin en önemli sosyokültürel mekanlarından biridir. Tarihi han her zaman yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmiştir. Gümrük Hanı mimari dokusu, Urfa mimarisinin sembol yapılardan biridir. Hanlar bölgesinin kalbi hükmünde olan Gümrük Hanı, şehrimizin adı konmamış bir kültür merkezidir."

Gastronomi alanında UNESCO'nun "Yaratıcı Şehirler Ağı"nda yer alan Şanlıurfa , yemekleri kadar ünlü "menengiç kahvesi"yle de damakları tatlandırıyor.

Gümrük Hanı'nda çay bahçesi işletmesini yapan Cengiz GÜLER  ise her mevsim mekanın Yerel ve Yabancı turistlerin gözde mekanı  olduğunu ve özellikle hafta sonları şehir dışından gelen misafirleri ağırlamaktan onur duyduklarını dile getirdi.