İslam'i boyutuyla değişim

De­ği­şim, Şüp­he­siz ki baş­lan­gıç­ta in­sa­nın zi­hin­sel ve akli me­le­ke­le­rin­de dü­şün­sel ola­rak baş­lar. Sonra kuv­ve­den fiile, ey­lem­sel uy­gu­la­ma­ya geçer. 

De­ği­şim ve dö­nü­şü­me katkı sun­ma­yan aka­de­mis­yen, bilim er­ba­bı, ilim âlim­le­ri, ka­na­at ön­der­le­ri ve top­lum ve dev­let baş­kan­la­rı bu­lun­duk­la­rı nok­ta­da ki etki alan­la­rı nis­pe­tin­de top­lu­ma zarar ve­rir­ler. De­ği­şim­den kor­kan önder ve ön­cü­le­rin reh­ber­lik­le­rin­de yü­rü­yen ve sos­yo­lo­jik, coğ­ra­fik, eko­no­mik kı­sa­ca­sı kül­tü­rel açı­dan de­ği­şi­me hazır ol­ma­yan top­lu­mun de­ğiş­me­si, dö­nüş­me­si ve ge­liş­me­si müm­kün değil. 

Ev­ve­la fert­ler kafa ya­pı­lan­ma­la­rı­nı, ruh­sal ve gönül dün­ya­la­rı­nı de­ği­şi­me ve ge­li­şi­me açık ve hazır tut­ma­lı­dır­lar ki, de­ği­şim, dö­nü­şüm ve be­ra­be­rin­de ge­li­şi­me giden yol açı­la­bi­lin­sin. Bil­gi­si de­ne­yim­sel, ilmi bi­lim­sel, ri­va­yet­le­ri ger­çek­çi kay­nak­la­ra da­ya­lı bi­rey­ler, fıtri ve me­de­ni ce­sa­ret­le bazı yeni kül­tü­rel kav­ram­lar ve fi­kir­sel, dü­şün­sel et­kin­lik­ler ve et­ki­len­me­ler ta­ra­fın­dan dev­rim­ci/de­ği­şim­ci yâda ge­li­şim­ci/atı­lım­cı ge­li­şim ve ge­çiş­le­re gi­de­rek, et­ki­le­dik­le­ri­ne gö­tü­rü­le­rek fay­da­lı yönde de­ği­şim, dö­nü­şüm ve ge­li­şim sağ­lar. 

Ce­na­bı Allah’(cc)ın Hz Âdem(as)den Hz Mu­ham­med’(sav)e kadar gön­der­di­ği “din” İslam’dır. Ancak im­ti­han ge­re­ği sos­yo­lo­jik, psi­ko­lo­jik ve eko­no­mik ola­rak de­ği­şim ve ge­li­şim içe­ri­sin­de olan in­san­la­rın hi­da­yet­te kalma ve sap­ma­la­rı nok­ta­sın­da, ye­ni­den te­kâ­mül etmiş in­sa­noğ­lu kul­la­rı­na ye­ni­den gö­rev­len­dir­di­ği Pey­gam­ber ile te­kâ­mül ka­nu­nu ge­re­ği, mü­te­kâ­mil insan ye­tiş­me­si nok­ta­sın­da di­ni­ni ye­ni­le­miş. Adı İslam ol­du­ğu halde, son­ra­dan batıl inanç­lar veya ulu­sal milli din­ler ha­li­ne ge­ti­ri­len mu­har­ref/miadı geç­miş/boz­gu­na uğ­ra­mış din ve inanç­la­rı de­ğiş­tir­me, dö­nüş­tür­me, ge­liş­tir­me ve hakka er­dir­me nok­ta­sın­da Kur’an ah­kâ­mı­nı va­zet­miş. 

Şüp­he­siz ki Hak olan İslam Dini, "de­ği­şim ”in var­lı­ğı­nı ön­ce­lik­le kabul eder. Çünkü de­ği­şi­min en büyük iki sem­bo­lü olan, Ce­na­bı Hak­kın en büyük te­cel­li­si a) -Halk ve icat, b) -Ha­yat ve memat ola­rak sü­rek­li gö­zü­mü­zün önün­de devam et­mek­te/et­tir­mek­te­dir. Bu ma­na­da de­ği­şim bir­kaç yö­nüy­le üç ana temel üzere kı­ya­me­te kadar devam eder. 

Bi­rin­ci­si: Biz­zat ilahi emir ve ko­mu­ta ile ya­pı­lan maddi ve ma­ne­vi de­ği­şim, dö­nü­şüm ve ge­li­şim. 

İkin­ci­si: İlahi vah­yin emir ve di­rek­tif­le­ri doğ­rul­tu­sun­da veya mü­sa­ade­siy­le insan te­şeb­bü­süy­le ger­çek­leş­ti­ril­me­ye ça­lı­şı­la­cak olan mü­kem­mel­li­ğe, te­kâ­mü­le doğru, ba­tı­la karşı hakkı hâkim kıl­ma­da maddi ve ma­ne­vi etik, ev­ren­sel de­ğer­ler bağ­la­mın­da de­ği­şim dö­nü­şüm ve ge­li­şim.

Üçün­cü­sü: Allah’(cc)ın ver­di­ği ilim ve kud­ret kul­la­nı­la­rak, hakka karşı ba­tı­lı ger­çek­leş­tir­me nok­ta­sın­da, tev­hi­de pa­ra­lel, put­pe­rest, ta­ğu­ti bir sis­tem ve yön­tem­le ya­pıl­ma­ya ça­lı­şı­lan müş­rik, mün­kir ve küf­far olan de­ği­şim, dö­nü­şüm ve ge­li­şim. 

Bi­rin­ci­si: Biz­zat ilahi emir ve ko­mu­ta ile ya­pı­lan maddi ve ma­ne­vi de­ği­şim, dö­nü­şüm ve ge­li­şim. Bu durum dahi en az üçe ay­rı­lır. 

1- Tek­vi­ni, fi­zik­sel, kim­ya­sal ve bi­yo­lo­jik de­ği­şim: a) Halk ve icat, b) ölüm ve doğum,… Mev­sim­le­rin de­ği­şi­mi, bol­luk ve kıt­lık, … hemen her ko­nu­da örnek gös­te­ri­le bi­li­nir. 

2- Ke­la­mi vahyi ve İlhami de­ği­şim: Kısa kes­mek için İslam'da de­ği­şi­mi tar­tış­ma­ya yer bı­rak­ma­ya­cak şe­kil­de is­pat­la­yı­cı ola­rak Kıble'nin de­ğiş­ti­ril­me­si nok­ta­sın­da ko­nu­mu­zu nok­ta­la­ya­lım. “Biz senin yü­zü­nün se­ma­ya doğru çev­ri­lip dur­du­ğu­nu mu­hak­kak gö­rü­yo­ruz. Artık seni hoş­nut ola­ca­ğın bir kıb­le­ye mu­hak­kak tev­cih ede­ce­ğiz. Haydi, yü­zü­nü Mes­cid-i Haram ta­ra­fı­na dön­dür. Ve her ne­re­de bu­lu­nur­sa­nız yüz­le­ri­ni­zi onun ta­ra­fı­na tev­cih edi­niz. Ve şüphe yok ki ken­di­le­ri­ne kitap ve­ril­miş olan­lar da bunun Rabb­le­ri ta­ra­fın­dan hak ol­du­ğu­nu el­bet­te bi­lir­ler. Ve Allah on­la­rın amel­le­rin­den gâfil de­ğil­dir.” Ba­ka­ra: 2/144 Yani Ce­na­bı Allah biz­zat kavli/ke­la­mi emir ve di­rek­ti­fiy­le bir de­ği­şi­mi ger­çek­leş­tir­miş­tir. 

3- İnsan­la­rın gerek tek­vi­ni, fi­zik­sel, kim­ya­sal ve bi­yo­lo­jik de­ği­şim nok­ta­la­rın­da ve ge­rek­se Kuran ve sün­ne­te ay­kı­rı düş­me­yecek kül­tü­rel, sos­yo­lo­jik, psi­ko­lo­jik ve eko­no­mik nok­ta­lar­da; Kıyas ve iç­ti­hat yo­luy­la de­ği­şim, dö­nü­şüm ve ge­li­şim sağ­la­ma­la­rı nok­ta­sı­dır. 

Yüce Allah'(cc) in­san­la­rın görev bi­lin­ci ve kul­luk so­rum­luk­la­rı­nı ye­ri­ne ge­tir­me is­te­mi ve em­ri­ni, namaz kı­lar­ken dahi Hz. Pey­gam­ber "Rükû”da iken ken­di­si­ne vahiy yo­luy­la "Kıble'nin de­ği­şi­mi­ni" em­re­der­ken tüm in­san­la­ra “de­ği­şim”i yol ve yön­te­mi­ni en be­lir­gin bir bi­çim­de apa­çık ola­rak or­ta­ya koy­mak­ta­dır. 

İslam'ın en temel iba­de­ti olan na­maz­da Allah, yön de­ğiş­tir­me em­ri­ni ve­re­rek, daha önce kulun yap­tı­ğı ha­re­ke­tin de­ği­şi­mi­ni is­te­miş. 

Sonuç ola­rak yüce Allah'(cc)ın Hz. Mu­ham­med'(sav)in Kur'an ayet­le­ri­ni yo­rum­la­ma­sı­na ve açık­la­ma­sı­na yani fiili, kavli ve tak­ri­ri sün­ne­ti­ne izin ver­miş. 

Böy­le­ce tüm in­san­lı­ğa örnek olan Hz. Mu­ham­med'(sav)in rol-mo­del reh­ber­li­ğin­de, Müs­lü­man­la­rın kendi za­man­la­rın­da­ki ko­şul­la­rı ve ge­rek­si­nim­le­ri göz önün­de tu­ta­rak, Kur'an ayet­le­ri­ni diğer kuran ayet­le­riy­le ve o ko­nu­da varsa ön­ce­lik­le pey­gam­be­rin fiili, kavli ve tak­ri­ri sün­ne­tiy­le şart­lar ve im­kân­lar dâ­hi­lin­de Kuran ve Sün­ne­te ay­kı­rı düş­me­yecek şe­kil­de kıyas ve iç­ti­hat yön­te­miy­le yo­rum­la­ma ve açık­la­ma ola­na­ğı sağ­la­mak­ta. Bu da de­ği­şi­min hem adı, hem so­ya­dı, hem ad­re­si­nin ta ken­di­si­dir. 

Çünkü “ Doğ­ru­dan doğ­ru­ya Kuran’dan alıp il­ha­mı, Asrın id­ra­ki­ne söy­let­me­li­yiz İslam’ı” dü­şün­ce ve man­tı­ğı: De­ği­şim, dö­nü­şüm ve ge­li­şi­min dini an­la­yı­şı yık­mak, de­vir­mek ve boz­mak ol­ma­ma­sı kay­dıy­la hak­kın hâkim kı­lın­ma­sı­na ça­lış­mak, he­de­fe varma me­sa­fe­si­ni kı­salt­mak, sıdka sadık ka­la­rak doğru yolda iler­le­mek İlahi bir emir ve pey­gam­be­ri uy­gu­la­ma­dır.