Kur'an'da zulüm kavramı

Zulüm de­ni­lin­ce el­bet­te her­ke­sin dik­ka­ti­ni çeken, bir şe­kil­de il­gi­len­di­ren bir eylem veya söy­lem ola­rak akla gelir ve dü­şün­dü­rür. Sa­de­ce zulme uğ­ra­yan­lar değil za­lim­ler de maz­lum­lar kadar, hatta bazen daha fazla zul­mün etki, tepki alanı olan dün­ye­vi ve uh­re­vi ne­ti­ce­le­ri ba­kı­mın­dan ciddi ala­ka­dar olur­lar.

Bize göre her­han­gi bir ko­nu­da Rab­bül âle­min bir açık hükmü beyan bu­yu­ra­rak or­ta­ya koy­muş ise, kulun gö­re­vi onu an­la­mak, an­lat­mak, şerh ve izah ede­rek yay­ma­ya ça­lış­mak­tır.

Zulüm ile il­gi­li ke­li­me ve kav­ram­la­rı da bu nok­ta-ı na­zar­la mü­ta­laa et­ti­ği­miz­de ha­ki­kat­le­ri daha öz ve kısa yol­dan an­la­ma im­kâ­nı­na sahip olu­ruz.

Me­se­la Yüce Rab­bi­miz “Bi­na­sı­nı Allah kor­ku­su üze­ri­ne kuran kimse mi ha­yır­lı­dır, yoksa yı­kı­la­cak bir uçu­ru­mun ke­na­rı­na kurup da onun­la bir­lik­te ken­di­si de ce­hen­nem ate­şi­ne göçüp giden mi? Allah za­lim­ler sü­rü­sü­nü doğ­ru­ya yö­nelt­mez.” [1]

Yüce Ya­ra­dan İnsa­noğ­lu­na her­ke­sin kendi dili, kim­li­ği, kül­tü­rü ve se­vi­ye­siy­le hakkı ve ada­le­ti an­la­sın­lar ve uy­gu­la­sın­lar diye el­çi­ler, kanun ve ni­zam­lar, ya­sa­lar, emir ve ya­sak­lar gön­der­di­ği halde, “Biz her mil­le­te bir pey­gam­ber gön­der­dik. O da “Allah’a iba­det edin, ta­ğut­tan uzak durun!” dedi. Sonra on­lar­dan bir kıs­mı­na Allah hi­da­yet nasip etti, bir kısmı hak­kın­da da sa­pa­cak­la­rı­na dair hüküm ke­sin­leş­ti. İşte gezin do­la­şın dün­ya­yı da pey­gam­ber­le­ri ya­lan­cı sa­yan­la­rın akı­bet­le­ri­nin ne ol­du­ğu­nu görün!” [ 2 ]

İşte yu­kar­da gö­rül­dü­ğü gibi Ce­na­bı Hak böy­le­ce zulüm üzere bi­le­rek ve di­le­ye­rek it­ti­fak eden ce­hen­nem müş­te­ri­le­ri­ni hak et­me­dik­le­ri Cen­ne­te yön­len­dir­mez. Bu açı­dan ba­kıl­dı­ğı zaman tarih bo­yun­ca in­san­lar doğru ile eğ­ri­yi, daha başka bir ifade şekli ile hak ile batıl ara­sın­da gidip ge­le­rek do­laş­mış­lar­dır.

İnsan­la­rın bir kısmı Allah'(cc)ın ken­di­le­ri­ne zik­ret­ti­ği­ni dil­le­ri ile ikrar, kalp, ruh ve be­den­le­ri ile tas­dik ede­rek kabul edip, ge­re­ği gibi ya­şa­ya­rak her alan­da ona uya­rak doğ­ru­ya, hakka uy­muş­lar; “Ben in­san­la­rı ve cin­le­ri ancak bana iba­det et­sin­ler diye ya­rat­tım” [3]

Ma­ale­sef ba­zı­la­rı bu kut­sal ya­ra­dı­lış ga­ye­le­ri­nin ge­re­ği­ni ve ilahi kast ve mak­sa­dı ye­ri­ne ge­tir­mek­ten ka­çı­nıp, şey­ta­ni bir tarz ve me­tot­la dün­ya­ya geliş öz­gün­lük­le­rin­den ken­di­le­ri­ni sı­yır­ma­ya ça­lı­şa­rak, yani bi­da­la­rı ve ba­tı­lı se­çe­rek zulüm yolu de­ni­len şey­ta­ni iz ve iz­le­nim­le­re yö­nel­miş­ler, ken­di­le­ri­ne ve baş­ka­la­rı­na emir olun­duk­la­rı dı­şın­da, fark­lı bazı tek­lif­ler­de bu­lu­na­rak bu dün­ya­da ha­ki­kat­ten yok­sun olan but­la­nı, hatta yok olanı, belki de ya­şam­la­rı bo­yun­ca hiç bir açı­dan lazım ol­ma­yan, ta­ma­men ge­rek­si­zi seç­miş­ler­dir.

Ko­nu­mu­zu kı­sa­ca özet­le­me­ye ça­lı­şır­sak; in­san­la­rın hayat bi­çim­le­ri­ni ve ya­şa­ma tarz­la­rı­nı iki ana esasa göre de­ğer­len­dir­mek müm­kün­dür; hak ve batıl.

Biz, bu önem­li araş­tır­ma­mız­da gerek söz­lük ba­kı­mın­dan kav­ram­sal ola­rak, gerek Kur'an ilahi olan vahyi ter­mi­no­lo­ji­si açı­sın­dan 'batıl' söz­cü­ğü ye­ri­ne, aynı an­lam­da kul­la­nı­lan “zulüm” ke­li­me­si­ni iş­le­ye­ce­ğiz.

Böy­le­si bir va­zi­yet­te: in­san­la­rın hayat tarz­la­rı­nı, kül­tü­rel bi­çim­le­ri­ni, ya­şa­yış şe­kil­le­ri­ni yine iki ayrı tarz ile de­ğer­len­dir­mek müm­kün ol­du­ğu­nu gö­re­ce­ğiz; “Hak” ve onun tam kar­şı­tı olan “Zulüm”.

Biz bu in­ce­le­me­miz­de Kur'an'nın zulüm ile il­gi­li ter­mi­no­lo­jik kav­ram ve ifa­de­le­ri­ni bir araş­tır­ma, der­le­me, yo­rum­la­ma ni­te­li­ğin­de ver­me­ye gay­ret ede­ce­ğiz ve yine “Zulüm” ke­li­me­siy­le aynı kök­ten gelen “zul­met” kav­ra­mı üze­rin­de dur­ma­ya dik­kat ede­ce­ğiz.[4]

20.04.2018 M.​Kemal UĞUZ­LU

KAY­NAK­ÇA

1- Tevbe: 9/109

2- Nahl, 16/36

3- Za­ri­yat, 51/56 

4- Ahmet Şiş­man, Kuran’da Zulüm Kav­ra­mı, Beyan Ya­yın­la­rı, İstan­bul, 1983: 7-8.’den fay­da­la­nıl­mış­tır.