Zalim Kim Olabilir?

Ve eğer senin bu (hakka, ada­le­te, in­san­lı­ğın ga­ye­si­ne uygun sulh/barış ve se­la­met/güven içe­ri­sin­de ya­şa­ma­ya; ce­ha­let­ten, şirk­ten ve zu­lüm­den kur­tu­luş) çağ­rı­na da kar­şı­lık ve­re­mi­yor­lar­sa bil ki onlar, sa­de­ce (ego­ist, ben­cil, şe­he­vi, nef­sa­nî istek) arzu ve (şey­ta­ni, dün­ye­vi, batıl olan) he­ves­le­ri­ne uyar­lar. Allah'tan doğ­ru­yu gös­te­rir bir belge ol­mak­sı­zın, sa­de­ce kendi arzu ve he­ve­si­ne uyan kim­se­den, daha sapık ve şaş­kın kim ola­bi­lir. Şüp­he­siz ki Allah, ya­ra­tı­lış ga­ye­si dı­şı­na çı­kan­la­rı doğru yola ilet­mez.” Kasas, 28/50

“Ey Mu­ham­med! Biz çok iyi bi­li­yo­ruz ki (o batıl, zalim, inat­çı, cebri, keyfi ve küfri olan in­kâr­cı­la­rın) söy­le­dik­le­ri el­bet­te seni in­ci­ti­yor. Onlar ger­çek­te seni ya­lan­la­mı­yor­lar; (sana hır­sız, ya­lan­cı, kor­kak, zalim, di­ye­mi­yor­lar ve hatta ara­la­rın­da söz ve dav­ra­nış­la­rın ba­kı­mın­dan “el-emin” di­yor­lar) fakat o za­lim­ler Allah’ın (ada­let, hukuk ve hü­küm­ran­lık) âyet­le­ri­ni ina­dı­na inkâr edi­yor­lar.” En’am 6/33

Kur’anı Ke­ri­min bu ma­na­da­ki ayet­le­ri­ni ve Re­sul-ı Ekrem efen­di­mi­zin söy­lem ve ey­lem­le­ri­nin iza­hat­la­rı­nı gören ve za­lim­le­rin cebri uy­gu­la­ma­la­rı­na maruz kalan Be­di­üz­za­man Saidé Kürdi haz­ret­le­ri ta­ri­hi, edebi bir söz irade eder: "Hak­sız­lı­ğı hak iddia eden­le­re karşı hak dâvâ etmek ve on­la­ra mü­ra­ca­at etmek bir hak­sız­lık­tır, hakka karşı bir hür­met­siz­lik­tir.”

İslam’ın hü­küm­ran ol­ma­dı­ğı batıl düzen ve bid’a sis­tem­le­re karşı di­len­ci va­zi­ye­ti­ne dü­şe­rek hak­sız­lı­ğı hak kabul eden­le­re ve iddia eden­le­re karşı, hak talep etmek bir nevi hakka hak­sız­lık­tır. 

Ve bir başka açı­dan ba­kı­la­cak olur­sa hakkı teb­liğ etme ba­kı­mın­dan da İslam’ı, âleme teb­liğ et­me­nin her­ke­se ait bir va­zi­fe ol­ma­dı­ğı­nı, her mes­le­ğin ken­di­ne has do­na­nım­lı, ka­bi­li­yet­li ve ka­li­te­li ehli, ilmi ve bi­lim­sel de­ney­ler­le ih­ti­sa­sı ol­du­ğu gibi; hakkı ve ha­ki­ka­ti teb­li­ğin, Kur’an’a hiz­me­ti ve İsla­mi­yet’i önce nef­si­ne hak­kıy­la kabul et­tir­dik­ten sonra, ya­kın­la­rın­dan baş­la­ya­rak âleme yay­ma­nın da mu­al­lim ehli ve aka­de­mik ih­ti­sa­sı var­dır.

Yu­ka­rı­da­ki her iki ka­ide­ye ve ku­ra­la göre me­se­le­ye ba­kı­lır­sa, yap­tı­ğı­mız izah açı­sın­dan in­ce­le­nir­se, me­se­le çö­zül­müş ola­cak. Şüp­he­siz her bir Müs­lü­man’ın din-iman nok­ta­sın­dan ve İsla­mi­yet açı­sın­dan, ken­di­ne özgü nef­si­ne düşen bi­rin­ci de­re­ce­de ön­ce­lik­li bir mühim va­zi­fe­si var­dır. Tabii ki bu demek de­ğil­dir ki her­ke­sin her şeyi dört-dört­lük yap­ma­sı/ya­pa­bil­me­si ve hak­kıy­la, la­yı­ğıy­la ifa et­me­si ma­na­sı­na gel­mez.

Ce­nab-ı Hakk'ın in­san­la­ra pey­gam­ber ola­rak gön­der­di­ği, hakkı teb­liğ et­me­de en yük­sek ilahi is­ti­dat ve ka­bi­li­yet ile do­nat­tı­ğı ve özel pey­gam­ber­lik sı­fat­la­rı ile ya­rat­tı­ğı kul­la­rı­nı “ve re­su­lü­hü” nok­ta­sı­na mün­ha­sı­ran dini yay­mak­ta ve teb­li­gat va­zi­fe­si­ni ifa et­mek­te kul­lan­dı­ğı metot ve yön­tem­le­ri esas alır isek; teb­liğ va­zi­fe­si­nin geniş âlem­de, ge­li­şi güzel her­ke­se te­ret­tüp et­me­di­ği gayet iyi an­la­şı­lır.

Ve hatta bu ko­nu­da ön­ce­lik­li gö­rev­le­ri teb­liğ­le yü­küm­lü olan son pey­gam­be­ri­ne bile “Sen on­la­rın doğru yola eriş­me­le­ri­ne aşırı istek gös­ter­sen de şüp­he­siz Allah sap­tır­dı­ğı kim­se­yi doğru yola ilet­mez. On­la­rın yar­dım­cı­la­rı da yok­tur.” Nahl 16/37 Ve bir başka hü­küm­de: “İnkâr eden­le­ri imana ça­ğı­ran (pey­gam­ber) ile inkâr eden­le­rin du­ru­mu, ba­ğı­rıp ça­ğır­ma­dan başka bir şey duy­ma­yan hay­van­la­ra ses­le­nen (çoban) ile hay­van­la­rın du­ru­mu gi­bi­dir. Onlar sa­ğır­dır­lar, dil­siz­dir­ler, kör­dür­ler. Bun­dan do­la­yı an­la­maz­lar.” Ba­ka­ra 2/171

Evet, an­la­şı­lı­yor ki is­tek­li olmak veya bir me­se­le­de haklı olmak yet­mez. Tabii ki haklı olan bir da­va­yı sa­vu­nur­ken, maddi ve ma­ne­vi ba­kı­mın­dan iyi­lik, gü­zel­lik, hayır ve ha­se­nat­ta fay­da­lı­lık de­re­ce­si de dik­ka­te alın­ma­lı­dır. Biz­ler bazen üs­tü­mü­ze va­zi­fe ol­ma­yan ve so­rum­lu­luk ala­nı­mı­za gir­me­yen, ilmi ka­ri­ye­ri­miz dı­şın­da­ki ko­nu­lar­da bile çoğu zaman had­di­mi­zi aşa­rak sa­ha­mı­za gir­me­yen, hele hele dini me­se­le­ler ile ilgli; kıyas, icma, iç­ti­hat ve emir-ya­sak ko­nu­lar­da, ma­ale­sef dar man­tı­ğı­mız­la, salt ma­na­da be­şe­ri irade ile veya ye­te­rin­ce ih­ti­sas sa­ha­mız ol­ma­yan tef­sir, hadis ve fıkhi bil­gi­le­ri­miz­le fi­kir­ler beyan edi­yor ve umuma yö­ne­lik mü­ta­la­alar or­ta­ya ko­yu­yo­ruz.

Bazen “kaş ya­pa­yım der­ken göz çı­ka­rı­yo­ruz.” İyilik ya­pa­yım der­ken kö­tü­lü­ğe sebep olu­yor ve bazen de mev­cut ya­pı­lan­ma­yı bo­za­bi­li­yor, yı­ka­bi­li­yo­ruz. Böy­le­si du­rum­lar­dan do­la­yı; her­kes kendi ih­ti­sas alanı, ka­bi­li­ye­ti­nin ka­da­rı ve bil­has­sa muh­ta­ri­yet sa­ha­sıy­la il­gi­li va­zi­fe ifa et­me­si önem­li­dir. Top­lum­lar­da her­han­gi bir kar­ga­şa or­ta­mı oluş­ma­ma­sı ba­kı­mın­dan, ir­şat­ta ve teb­li­gat­ta ciddi ola­rak; Rab­ba­ni ayet, Ne­be­vi Ri­sa­let ve akli, nakli, bi­lim­sel, ilmi tec­rü­be­ler ile bazı kaide ve ku­ral­lar or­ta­ya ko­nul­muş­tur.

Böy­le­ce hakkı teb­liğ et­me­de ya­pı­la­cak muh­te­mel ha­ta­la­rın ön­ce­den en­gel­len­me­si için genel bazı kaide ve ku­ral­lar be­nim­sen­miş­tir. Çünkü fikir ve dü­şün­ce sa­hi­bi kötü zih­ni­yet­li­ler; akrep gibi ze­hir­le­mek­ten ve vahşi ca­na­var­lar gibi par­ça­la­mak­tan zevk duyan, lez­zet alan in­kâr­cı veya kâfir müş­rik mu­an­nit olan­la­ra hakkı na­za­ra ver­mek ve ifade etmek; belki daha vahim, za­rar­lı, ha­tar­lı so­nuç­lar do­ğu­ra­ca­ğın­dan, teb­li­ği hakta ve ma­ne­vi ir­şat­ta kime, neyi, ne zaman, nasıl ve hangi bi­çim­de an­la­tı­la­cak­sa ona göre daha ciddi bir ne­za­ket­le kaide ve ku­ral­la­ra uya­rak iti­na­lı ha­re­ket etmek la­zım­dır.

De­ğil­se hiç­bir zaman, hiç­bir yerde, hiç kim­se­ye on­la­ra ha­ki­kat­ler an­la­tıl­ma­ya­cak an­la­mı­na gel­mez. Ce­na­bı Allah Re­su­lü­ne teb­li­ğin me­to­du­nu de­ği­şik şe­kil­ler­de; sos­yo­lo­jik, psi­ko­lo­jik, bi­yo­lo­jik, eko­no­mik, si­ya­si ve daha fark­lı yön­tem­le­ri­ni an­lat­mak­ta­dır. Bir­kaç örnek ve­recek olur­sak:

“Öyle ise em­ro­lun­du­ğun gibi dos­doğ­ru ol. Be­ra­be­rin­de­ki tövbe eden­ler de dos­doğ­ru ol­sun­lar. Hak ve ada­let öl­çü­le­ri­ni aş­ma­yın. Şüp­he­siz O, yap­tık­la­rı­nı­zı hak­kıy­la görür.” Hud 11/112

“Allah’ın rah­me­ti sa­ye­sin­de sen on­la­ra karşı yu­mu­şak dav­ran­dın. Eğer kaba, katı yü­rek­li ol­say­dın, onlar senin et­ra­fın­dan da­ğı­lıp gi­der­ler­di. Artık sen on­la­rı affet. Onlar için Allah’tan ba­ğış­la­ma dile. İş ko­nu­sun­da on­lar­la mü­şa­ve­re et. Bir kere de karar verip az­met­tin mi, artık Allah’a te­vek­kül et, (ona da­ya­nıp güven). Şüp­he­siz Allah, te­vek­kül eden­le­ri sever.” Al-ı İmran, 3/159

“O (Allah ka­tın­dan gö­rev­len­di­ril­miş pey­gam­ber siz­le­re) “kendi man­tı­ğı­nın heva ve he­ve­siy­le (dün­ye­vi ve uh­re­vi şey­ler) teb­liğ etmez, ko­nuş­maz. İllaki Al­la­hın (iyi­lik­le­ri em­re­de­rek, kö­tü­lük­le­ri ya­sak­la­ya­rak) vahiy et­tik­le­ri­ni teb­liğ eder.” Necm, 53/3

“Sana, senin teb­liğ et­ti­ğin Kur’ân’a ve sün­ne­ti­ne tâbî olan, pe­şin­den gelen mü’min­le­re kol-ka­nat ger.” Şura, 22/215

Ve el­bet­te bu an­lat­tık­la­rı­mız ile be­ra­ber söz ko­nu­su olan husus, sa­de­ce kime teb­liğ­de bu­lu­nu­lur veya kim kim­le­re irşat ve teb­liğ­de bu­lun­ma­lı hu­su­su değil. Esas olan ya­pı­lan bir hak­sız­lı­ğa bi­na­en "hak arama, hak talep etme". Sos­yal ha­yat­ta de­ği­şik bazı se­bep­ler­le in­san­la­rın uy­gu­la­ma­la­rın­da hak­sız­lık­lar, zu­lüm­ler, ilahi hü­küm­ler mu­va­ce­he­sin­den ba­kı­lır­sa gayrı meşru olan re­jim­le­rin ol­du­ğu ülke ve or­tam­lar­da ola­bi­lir.

Ve bazı za­man­lar­da pek ala iyi ni­yet­le ya­pı­lan iş­ler­de dahi bazı ha­ta­lar, zu­lüm­ler, hak­sız­lık­lar, etik ve ah­la­ki ol­ma­yan dav­ra­nış­lar, ka­rar­lar mey­da­na ge­le­bi­lir. Böy­le­si nahoş du­rum­lar­da dahi ta­ma­men su­su­la­cak hiç­bir hak arama ve ta­le­bin­de bu­lu­nul­ma­ya­cak diye bir kaide olmaz. Müm­kün ise ya­pı­lan bir yan­lış uy­gu­la­ma­nın te­la­fi­si için il­gi­li ma­ka­ma, mevki ve yet­ki­li­le­re baş­vu­ru­da bu­lun­mak ve ge­rek­li hu­ku­ki ze­min­de ve uygun olan zaman zar­fın­da izah­la­rı ya­pa­rak, hak­kın ta­hak­ku­ku­nu talep etmek in­sa­ni ba­kı­mın­dan ve de resmi hu­ku­ki açı­dan nor­mal ol­ma­sı lazım olan bir usul­dür.

Evet, eğer böy­le­si hak­sız­lık­la­rı ya­pan­lar “insan gö­rü­nüm­lü şey­tan"lar veya "beşer su­re­tin­de vahşi hay­van­lar" veya “ta­ğu­ti dü­ze­nin des­pot cel­lât­la­rı ise­ler; hakka karşı bir hınç ile öç alma ve in­ti­kam duy­gu­suy­la ha­re­ket etmek ni­ye­tin­de ise­ler, o zalim ceb­bar­la­rın ka­pı­sı­na gidip "hak talep etmek" ve zaten on­la­rın iti­kat ve amel­le­rin­de ada­let kav­ra­mı ol­ma­dı­ğı için, on­lar­dan bir nevi "hak di­len­mek" ma­na­sı­na ge­lin­ce, sa­vun­du­ğun hak olan bir da­va­yı küçük dü­şür­mek ola­ca­ğı nok­ta­sın­dan ha­re­ket­le ha­ta­lı bir yol ve yön­tem­dir.

Dik­kat­le dü­şü­nü­lür ve in­ce­le­nir­se bu tür­den gi­ri­şim­ler­le za­lim­le­rin ka­pı­la­rı­na gi­de­rek hak ta­le­bin­de bu­lun­mak, on­la­rın ve ave­ne­le­ri­nin ben­cil ki­şi­lik­le­ri­ni, ki­bir­le­ri­ni, zalim duy­gu­la­rı­nı ok­şa­ya­ca­ğı gibi ve bil­has­sa maz­lum­la­rın ve hakka ta­raf­tar olan­la­rın da duygu ve dü­şün­ce­le­rin­de bir ezik­lik duy­gu­su oluş­tu­ra­bi­lir.

Son sö­zü­müz "Hak­sız­lı­ğı hak iddia eden­le­re karşı hak dâvâ etmek ve on­la­ra mü­ra­ca­at etmek bir hak­sız­lık­tır, hakka karşı bir hür­met­siz­lik­tir." Şimdi Rab­bi­mi­zin hak arama, teb­liğ ve irşat et­me­de tek­lif ve tel­ki­ni­ni din­le­ye­lim.

Rah­mân ve Rahîm (olan) Allah'ın adıy­la. (Ey Mu­ham­med!) De ki: "Ey ka­fir­ler! Ben sizin (yap­tık­la­rı­nız küfür ve zu­lüm­le­ri yap­mam) tap­tık­la­rı­nız (batıl be be­şe­ri ide­olo­jik sis­tem­le­re, yo­lu­na düş­tü­ğü­nüz ta­ğu­ta ve put­lar..) a tap­mam. Benim tap­tı­gım (Rah­man ve Rahim olan Allah)a da siz­ler tap­maz­sı­nız. Ben de sizin (ma­ter­ya­list, em­per­ya­list emel­le­ri­ni­zin ara­cı­la­rı olan tanrı tas­lak­çı ilah­la­rı­nı­za) tap­tı­ğı­nı­za ta­pa­cak da­ğî­lim. Benim tap­tı­ğı­ma da (fiili ve reel bir durum ola­rak zaten ) siz­ler tap­mı­yor­su­nuz. (Öyle ise bu batıl ve atıl olan hak­sız-hu­kuk­suz sis­te­mi­niz­den bir hak talep edecek de­ği­lim.) Sizin di­ni­niz (dünya ve ah­re­te yö­ne­lik ada­let, kanun ve ni­za­mı­nız, rejim, sis­tem ve dev­let teş­ki­lat­lan­ma­nız) size, benim dinim (dünya ve ah­re­te yö­ne­lik ada­let, kanun ve ni­zam­na­me­miz, Kur’ani rejim, sis­tem ve dev­let teş­ki­lat­lan­ma­mız) bana/bi­ze­dir." KAFİRUN 109/1.​2.​3.​4.5.6