Kadim bir gelenek ölüyor... Dengbejlik

Evet değerli dostlar tekrardan birlikteyiz.
Bu haftaki yazımda kadim bir gelenekten bahsedeceğiz.
Bilindiği üzere Ortadoğu sayısız acılara gebe kalmış, bu acılar insanların genine kültürüne ince ince işlenmiş.
Dolayısıyla bu acı insanların hayatının her alanına sirayet etmiştir.
Evet her alanına.
Klasik bir laf vardır. Allah Kürde dert vermiş derdini anlatması için birde ses vermiş.
Bu laf öylesine söylenen bir laf değil elbette.
Ortadoğu’nun kadim halkı Kürtler` in kadim geleneği olan Dengbej`lik kültürü neden can çekişiyor? Onu konuşacağız herkese iyi okumalar.
Dengbej’lik denilince şüphesiz akla Şakıro gelmektedir. Çünkü Şakıro bu alanın öncüsü olmuştur.
Elbette ki Şakıro dan çok daha önce bu kültüre öncü olan isimler vardır. Fakat en tanınanı ve bilineni Şakıro` dur.
Mesela Dengbej Reşo, Evdale Zeynıke, Hasan Zirek, Seyyade Şemme, Seyid Axa Ciziri ve Baki Xıdo bunlardan sadece birkaçıdır. Bu kişilerden yüzyıllar önceleri de tanınan ve bilinen kişiler vardı lakin teknolojinin kayıt altına almaya yetmediği dönemlerdeki bu kişilerin seslerini ve kılamlarını dinleyemiyoruz maalesef.
Ortadoğu’da çok ciddi acılar yaşayan Kürtler bu acılarını uzun havalarına taşımışlardır. Zira hem aşk hem vatan sevgisi hem yoksulluk hem dünya hem de felsefe gibi konular bu uzun havaların içinde Bulunur.
Dengbejlerin söylediği kılamlara Delal denir.
Yaklaşık 800 yıllık  Delaller vardır.
Bunlardan en bilineni ise Şanlıurfa’nın Harran civarlarında geçen “Dewreşe Avdi” destanıdır.
İki üç kuşak üstümüz bu Delaller ile büyüdü. 
Yeni nesil ise bu kültürden çok uzak.  
Çağımızda Vedat akarsu gibi Dengbejler vardır.
Ancak bu kişilere ise sahip çıkmamakla birlikte Kürtler arasında bir türlü hak ettiği değeri bulamıyor.   Kewe  Rıbat lakaplı Şakıro da  bu konu da şikayetçiydi.
Şakıro’ya göre Kürtler öz değerlerine sahip çıkmıyordu.
Gelindiğimiz noktada Şakıro’nun ne kadar haklı olduğunu görüyoruz.
Saçma sapan müziklerin zirve yaptığı.
Türkçe pop icraa edenlere fanboyluk yapan Kürtleri görünce içim acımıyor değil.
Oysa Dewreşe Evdi destanını Baki Xıdo dan dinleyen bir kişi sanki sinema salonunda bir filmi izliyormuş gibi gözünde canlandırabilir.
Düşünsenize 800 900 yıl önce yaşanmış bir olayı size direkt nakleden ve bunu ağdalı kafiyeli bir şekilde her detayı ile anlatan bir sanat türü.
Şakıro’nun Emro parçasını dinlerken sizleri nasıl o ana götürüyor değil mi.?
Evet dinleyenler ve anlayanlar bu kültürün değerini biliyor.
Ancak dinlemeyen ve anlamayan birisine çok saçma geliyor.
Maalesef yeni nesil kendi kimliğinden benliğinden uzak ve asimile olmaya yüz tutan Kürtler ise Dengbejlik kültüründen çok uzakta.
Temennimiz o ki dengbejlik kültürü devam etsin ve hak ettiği değeri görsün.
Şunu da söylemek istiyorum ki. Bu gelenek başka bir halkın geleneği olsaydı. O kadar çok tutarlardı ki bu geleneği tüm dünyaya taşırlardı ama maalesef Kürtler bu geleneğe sahip çıkmıyor.
Hiç bilmeyenler için şöyle söyleyebilirim.
Dengbejlik yaşanmış bir olayı tüm detaylarıyla kafiyeli ve ağdalı bir dille uzun hava makamında okumaktır. 
Yazımı bitirirken herkese kısa bir şarkı tavsiye etmek istiyorum.
Dinlerken sadece gözünüzü kapatın nasıl tarihe dokunduğunu hissedeceksiniz. Gözünüzün önünde nasıl canlanacak bunu göreceksiniz. Dinlemenizi önerdiğim Delal
Said Axaye Ciziri -Kasıme Meyro 
Herkese iyi dinlemeler esenlikle kalınız.