Yönetim Yaklaşımları

St­ra­te­ji kav­ra­mı, ta­ri­hi sü­reç­te yüz­yıl­lar boyu as­ke­ri amaç­lı bir terim ola­rak kul­la­nıl­mış­tır. As­ker­lik ta­ri­hin­de elde edi­len tec­rü­be­ler­den or­ta­ya çıkan st­ra­te­ji­ler, 1960’lar­dan sonra özel sek­tör­de ve son­ra­sın­da, şir­ket­ler arası re­ka­bet­te kul­la­nıl­ma­ya baş­lan­mış­tır. Bugün dün­ya­da bir­çok ül­ke­de çok sa­yı­da kurum, st­ra­te­jik yö­ne­ti­mi bir araç ola­rak kul­lan­mak­ta­dır.

St­ra­te­jik yö­ne­tim an­la­yı­şı du­ra­ğan­lı­ğı değil, sü­rek­li ge­liş­me­yi ve de­ğiş­me­yi içer­mek­te­dir. St­ra­te­jik plan­la­ma da kurum kay­nak­la­rı­na odak­lan­ma­yı, kay­nak­la­rın etkin kul­la­nı­mı­nı ve ve­rim­li­li­ği­nin art­ma­sı­nı sağ­lar. Dün­ya­da­ki ge­liş­me­le­re pa­ra­lel ola­rak, Tür­ki­ye’de de her alan­da (tek­no­lo­jik iler­le­me, kü­re­sel­leş­me, de­mok­ra­tik ge­liş­me­ler, dev­let-va­tan­daş iliş­ki­le­rin­de­ki ge­liş­me­ler ile ku­rum­la­rın sun­du­ğu hiz­met­le­re iliş­kin bek­len­ti­ler­de­ki de­ği­şim) de­ği­şim ve ge­liş­me­ler ya­şan­mak­ta­dır. Bu­nun­la bir­lik­te, ku­rum­la­rın st­ra­te­jik plan­la­ma ve yö­ne­ti­mi etkin bir araç ola­rak kul­lan­ma­la­rı bir kül­tür ve bir de­ği­şim sü­re­ci­ni ge­rek­ti­rir.

St­ra­te­jik yö­ne­tim kı­sa­ca, bir ku­ru­mun ne yap­tı­ğı­nı, var­lık ne­de­ni­ni ve ge­le­cek­te ulaş­mak is­te­di­ği he­def­le­ri or­ta­ya koyan bir yö­ne­tim tek­ni­ği­dir. (1)

Ku­rum­sal st­ra­te­jik yö­ne­tim ise, bir ku­ru­mun kendi kay­nak­la­rı ile fa­ali­yet gös­ter­di­ği dış çev­re­de or­ta­ya çıkan teh­dit, risk ve fır­sat­la­rı di­na­mik bir bi­çim­de eş­leş­ti­rir. Bu açı­dan ba­kıl­dı­ğın­da st­ra­te­jik yö­ne­tim, kamu kay­nak­la­rı­nı yö­net­me, kont­rol etme, kamu kay­nak­la­rı­nı kul­lan­ma ve kul­la­nı­lan kamu kay­nak­la­rı­nın et­kin­li­ği­ni ölç­me­yi de içer­mek­te­dir. (2)

St­ra­te­jik yö­ne­tim, PÖYED (Plan­la­ma-Ör­güt­le­me-Yö­net­me-Eş­gü­düm­le­me-De­ne­tim) gibi yö­ne­ti­min temel iş­lev­le­ri­ni or­ta­dan kal­dır­ma­yan üst ka­de­me­nin il­gi­len­di­ği özel bir yö­ne­tim tar­zı­dır. Bu yö­nüy­le yö­ne­ti­mi­nin temel fonk­si­yon­la­rı st­ra­te­jik yö­ne­tim­de de de­ğiş­me­mek­te­dir. 

St­ra­te­jik yö­ne­tim, st­ra­te­jik plan­la­ma ile bu plan­la­rın et­ki­li şe­kil­ler­de uy­gu­lan­ma­sı­nın so­nu­cu ola­rak or­ta­ya çık­mak­ta­dır. St­ra­te­jik yö­ne­tim st­ra­te­jik plan­la­ma­dan daha kap­sam­lı ve st­ra­te­jik plan­la­ma­nın de­va­mı ni­te­li­ğin­de­dir. Bu yö­nüy­le st­ra­te­jik plan­la­ma, st­ra­te­jik yö­ne­tim kav­ra­mı­nın için­de, yö­net­sel bir fa­ali­yet ola­rak ele alı­na­bi­lir.

Ku­rum­lar, mev­cut ve ge­le­cek­te­ki de­ği­şim­le­re uyum sağ­la­ya­bi­lecek, ih­ti­yaç ve bek­len­ti­le­ri kar­şı­la­ya­bi­lecek şe­kil­de hiz­met­le­ri­ni ge­liş­ti­re­bil­mek ih­ti­ya­cı his­set­mek­te­dir. St­ra­te­jik yö­ne­tim ise bil­gi­ye da­yan­ma­sı, gün­cel ge­liş­me­le­re ken­di­ni adap­te et­me­si ve ge­le­ce­ğe yö­ne­lik ol­ma­sı ne­de­niy­le en çok ter­cih edi­len yö­ne­tim mo­de­li ha­li­ne gel­miş­tir.

Çağ­daş ül­ke­ler­de yeni ku­rum­sal an­la­yı­şı ile ku­rum­lar, üret­tik­le­ri mal ve hiz­met­ler­de ka­li­te­yi, ve­rim­li­li­ği, et­kin­li­ği, ka­tı­lım­cı­lı­ğı, şef­faf­lı­ğı ve hesap ve­re­bi­lir­li­ği en ön­de­ki he­def­ler ola­rak gör­mek­te­dir­ler. Bu­nun­la bir­lik­te, her geçen gün fark­lı alan­lar­da ken­di­ni gös­te­ren st­ra­te­jik yö­ne­tim ve st­ra­te­jik plan­la­ma, özel sek­tör­de ol­du­ğu gibi kamu yö­ne­ti­mi içe­ri­sin­de de var­lı­ğı­nı his­set­tir­mek­te­dir. 

Bu nok­ta­da, gerek hiz­met sun­du­ğu ala­nın ge­niş­li­ği ge­rek­se sahip ol­du­ğu ör­güt­sel ya­pı­nın bü­yük­lü­ğü ne­de­niy­le kamu yö­ne­ti­mi st­ra­te­jik yö­ne­tim ve st­ra­te­jik plan­la­ma­ya özel sek­tö­re nis­pe­ten çok daha fazla ih­ti­yaç duy­mak­ta­dır.

Bu ge­rek­çe­ler­den yola çı­ka­rak, st­ra­te­jik yö­ne­ti­min öne­mi­nin an­la­şıl­ma­sı ve st­ra­te­jik yö­ne­tim yak­la­şım­la­rın ku­rum­lar­da daha iyi an­la­şı­la­bil­me­si ve ge­li­şim­le­ri­ne katkı sağ­lan­ma­sı nok­ta­sın­da önemi bu­lun­du­ğu dü­şü­nül­mek­te­dir.

Sev­giy­le